با توجه به سابقه کاری غنی شما در زمینه‌های مختلف (فنی، فروش، مدیریت فروش) و همچنین نیازتان به یک راهنمای گام به گام، مراحل زیر را برای رسیدن به یک تصمیم شغلی بهتر پیشنهاد میکنم. این مراحل به شما کمک می‌کند تا تجربیات گذشته خود را ساختاردهی کرده و با دید بهتری به دنبال فرصت‌های جدید باشید.
راهنمای گام به گام برای تعیین مسیر شغلی جدید
گام ۱: ارزیابی عمیق تجربیات گذشته (نقشه برداری مهارت‌ها)
هدف این مرحله، تبدیل سوابق کاری شما به یک لیست مشخص از مهارت‌های قابل انتقال (Transferable Skills) است.
- تجزیه و تحلیل هر شغل: برای هر یک از سه موقعیت شغلی (فنی/کارآموزی، روشنایی، مدیر فروش)، به این سؤالات پاسخ دهید:
- چه کارهایی را بهتر انجام می‌دادم؟ (مثلاً: حل مسئله فنی، مذاکره با مشتریان، مدیریت تیم، بودجه‌بندی).
- چه مهارت‌های سختی (Hard Skills) به دست آوردم؟ (مثلاً: آشنایی با قطعات خودرو، نرم‌افزارهای CRM، تحلیل بازار).
- چه مهارت‌های نرمی (Soft Skills) قوی کردم؟ (مثلاً: رهبری، ارتباطات بین فردی، مقاومت در برابر استرس، سازگاری).
- شناسایی نقاط قوت اصلی: با نگاه به سوابق بالا، سه تا پنج حوزه که در آن‌ها واقعاً قوی بودید و از انجام آن‌ها لذت می‌بردید را مشخص کنید. (مدیریت فروش احتمالاً یک نقطه قوت بزرگ شماست).
- بررسی سوابق تحصیلی: با وجود وقفه‌ای که در تحصیل پیش آمده، سوابق فنی دانشگاهی شما می‌تواند در برخی صنایع (مانند صنایع وابسته به خودرو یا تجهیزات) یک امتیاز محسوب شود.
گام ۲: جستجوی داخلی (خودشناسی و علاقه)
این مرحله برای درک این است که «چه چیزی شما را به حرکت وادار می‌کند؟»
- علاقه و ارزش‌ها: از خود بپرسید:
- چه چیزی باعث می‌شود صبح‌ها با انگیزه از خواب بیدار شوم؟ (آیا کار تیمی، حل مشکلات، فروش، یا کار مستقل است؟)
- چه محیط کاری را ترجیح می‌دهم؟ (شرکت بزرگ و ساختاریافته، استارتاپ پویا، یا کسب و کار شخصی؟)
- آیا مایل به استفاده از سابقه مدیریت فروشم هستم یا می‌خواهم به سمت جنبه‌های فنی‌تر برگردم؟
- محدودیت‌های فعلی:
- آیا مایل به ادامه تحصیل یا گذراندن دوره‌های آموزشی کوتاه‌مدت هستم؟
- آیا آماده سربازی هستم و این موضوع باید در برنامه شغلی لحاظ شود؟ (این یک عامل تعیین‌کننده است).
گام ۳: تحقیق و همسوسازی (پیدا کردن مشاغل متناسب)
حالا مهارت‌ها و علایق خود را با دنیای بیرون مطابقت دهید.
- تعیین سه مسیر احتمالی: با توجه به اینکه شما در مدیریت فروش موفق بوده‌اید اما سابقه فنی هم دارید، سه مسیر شغلی بالقوه که این مهارت‌ها را ترکیب می‌کنند یا بر یک جنبه تمرکز دارند، انتخاب کنید. مثال:
- مسیر الف (تمرکز بر فروش و مدیریت): مدیریت فروش در صنعت تجهیزات صنعتی یا قطعات خودرو (ترکیب سابقه فنی و فروش).
- مسیر ب (تمرکز بر مهارت‌های نرم): کوچینگ یا آموزش فروش در شرکت‌های دیگر.
- مسیر ج (استفاده از سابقه فنی): بازگشت به حوزه فنی با گذراندن یک دوره تخصصی به‌روز.
- تحقیق بازار کار (با استفاده از ابزار): از ابزارهای جستجوی شغلی برای بررسی آگهی‌های این سه مسیر استفاده کنید. تمرکز کنید روی مهارت‌های درخواستی در آگهی‌ها.
راهنمای مرحله‌ای برای تعیین مسیر شغلی
گام ۱: مهارت‌های خود را وزن‌دهی کنید (تغییر نگرش از “تجربه” به “مهارت”)
شما باید تعیین کنید کدام بخش از سوابق شما برای آینده شغلی مهم‌تر است.
حوزه تجربه
نقاط قوت احتمالی (بر اساس سابقه)
پتانسیل شغلی
تحصیلات فنی
درک زیرساخت‌ها، منطق مهندسی، آشنایی با زبان فنی کسب و کار.
بازگشت به بخش فنی با دانش فرآیندی یا فروش فنی.
مدیریت فروش (۳ سال)
مذاکره، بستن قرارداد، رهبری تیم فروش، تحلیل بازار، رسیدن به اهداف درآمدی.
نقش‌های مدیریتی در فروش، توسعه کسب و کار (BD)، یا سرپرستی منطقه.
تطبیق‌پذیری (جابجایی بین صنعت‌ها)
یادگیری سریع، انعطاف‌پذیری بالا، توانایی مدیریت بحران (با توجه به ورشکستگی شرکت قبلی).
مناسب برای محیط‌های استارتاپی یا شرکت‌هایی که نیاز به تحول دارند.
اقدام عملی: یک نوار لغزنده (Scorecard) ذهنی برای خود بسازید:
- چقدر از شغل بعدی را می‌خواهم در فروش باشم؟ (مثلاً ۸۰٪)
- چقدر می‌خواهم از دانش فنی استفاده کنم؟ (مثلاً ۲۰٪)
گام ۲: بررسی شرایط محیطی (فاکتور سربازی)
موضوع سربازی یک عامل حیاتی در برنامه‌ریزی شغلی است.
- اگر سربازی را به تعویق انداخته‌اید: باید به دنبال شغل‌هایی باشید که انعطاف‌پذیری بالایی در ساعت کاری یا محل کار دارند، یا به دنبال فرصت‌هایی باشید که در طی دوره اشتغال، وضعیت سربازی شما را به رسمیت بشناسند (مانند شرکت‌هایی که طرح امریه یا کسری خدمت دارند).
- اگر در حال حاضر می‌توانید سربازی بروید: بهتر است این دوره را پشت سر بگذارید و سپس با معافیت دائم یا پایان خدمت، با تمرکز کامل به دنبال شغل ایده‌آل بگردید. در این صورت، می‌توانید برای نقش‌های جدی‌تر و بلندمدت‌تر اقدام کنید.
اقدام عملی: این مسئله را در اولویت برنامه‌ریزی خود قرار دهید.
گام ۳: جستجوی شغل‌های ترکیبی (نقش‌های ایده‌آل شما)
بر اساس سابقه فروش شما که منجر به مدیریت شده و دانش فنی شما، دو مسیر شغلی با پتانسیل بالا در بازار ایران پیشنهاد می‌شود:
مسیر پیشنهادی ۱: توسعه کسب و کار (Business Development - BD) در صنعت فنی/تجهیزات
- توضیح: این نقش دقیقاً مهارت‌های شما را ترکیب می‌کند. شما از دانش فنی‌تان برای درک نیاز مشتریان صنعتی استفاده می‌کنید و از مهارت‌های فروش/مدیریت برای مذاکره و بستن قراردادهای بزرگ‌تر با شرکت‌های دیگر بهره می‌برید.
- مزیت: شما نه تنها یک فروشنده، بلکه یک “مشاور فنی-تجاری” خواهید بود. این نقش معمولاً ارزش بالایی دارد.
مسیر پیشنهادی ۲: مدیریت یا رهبری تیم فروش (Sales Leadership) در شرکت‌های B2B
- توضیح: با توجه به اینکه به سمت مدیر فروش رسیده‌اید، می‌توانید در شرکت‌هایی که محصول یا خدمات آن‌ها پیچیده است (مثلاً تجهیزات روشنایی صنعتی، قطعات پیچیده خودرو، یا حتی نرم‌افزارهای تخصصی) نقش رهبری تیم فروش را بر عهده بگیرید.
- مزیت: تجربه‌ی شما در مدیریت (حتی در شرکت ورشکسته) نشان می‌دهد که توانایی مدیریت افراد و فرآیندها را دارید (همانطور که مقالات جستجو شده اشاره کردند، مدیریت چالش‌های ارتباطی و عملکردی از دغدغه‌های اصلی است).
گام ۴: مشاوره تخصصی و اقدام (گام بعدی شما)
با توجه به محدودیت‌های من در ارائه مشاوره روانشناسی، بهترین اقدام شما این است:
- مشاوره تخصصی: برای ارزیابی رفتاری و روانشناسی، به یک مشاور شغلی (Career Counselor) مراجعه کنید. آن‌ها با تست‌هایی مانند MBTI یا هالند، دیدی بسیار دقیق‌تر از شخصیت شما ارائه می‌دهند.
- به‌روزرسانی ابزارها: رزومه (CV) خود را بر اساس مهارت‌ها (نه فقط شرح وظایف) بازنویسی کنید و برای مسیر ۱ و ۲ نمونه آگهی‌های فعال را بررسی نمایید.
اگر مایلید در مورد یکی از این مسیرهای شغلی (توسعه کسب و کار فنی یا مدیریت فروش B2B) در ایران اطلاعات بیشتری از بازار کار به دست آوریم، یا نیاز به کمک در تدوین ساختار رزومه بر اساس مهارت‌هایتان دارید،پیشنهاد میکنم از مشاوره تلفنی استفاده نمایید.
موفق باشید - تیم شغل نت